Dat boeren gek worden van het overheidsbeleid, begrijp je meteen. Maar ook dat de landbouw flink op de schop moet. Wil je een leuke avond én de landbouwcrisis in Nederland snappen? Zak onderuit voor deze filmpjes van Arjen Lubach.
[Update 19 oktober 2025]
Alles wat je moet weten over stikstof
Lubach ruimde op 16 oktober zijn hele Diep-duik-donderdag-uitzending in voor stikstof. Hij laat glashelder zien waarom Nederland ‘op slot’ zit. Het verguisde rekensysteem Aerius maakt hij inzichtelijk door gewoon naar de website te gaan en in te voeren dat hij middenin Amsterdam duizend koeien wil gaan houden. Opeens verandert het in een video game en dat loopt verkeerd af. ‘You got busted by Aerius.’
Voor de meestribbelaars onder ons houdt het verhaal op bij Aerius: ronduit idioot dat we geen vogelpoepje aan stikstof op een kwetsbaar natuurgebied mogen veroorzaken, verruim toch die norm! ‘Daar heeft Caroline van der Plas toch een punt,’ zegt Lubach. Toneelstukken in het bos of georganiseerde wandelingen mogen bijvoorbeeld niet, omdat er mensen per auto naartoe komen. Zelfs een nieuwe, duurzame woonwijk mag niet bewoond worden, vanwege het autoverkeer van de bewoners. Maar Lubach laat ook zien dat de sleutel van het stikstofslot toch echt op een plek ligt waar de BBB hardnekkig niet wil kijken.
[Het vervolg van dit artikel is van 10 maart 2023]
De tien plagen van boer Gerard
‘De boeren worden al sinds de Tweede Wereldoorlog heen en weer gesmeten door de grillen van de overheid.’
Miljardenbedrijven regisseren boerenprotesten
Je dacht dat boze boeren hun krachten bundelen bij hun protesten, maar zo zit het niet. Agri-reuzen zijn de miljoenen- en miljardenbedrijven die belang hebben bij een grote veestapel in Nederland. Zij blijken de boerenprotesten te regisseren en financieren.
De stikstofcrisis
Geef mij maar twee stukken slagroomtaart, want over een jaar wordt er misschien een sportschool gebouwd in mijn buurt. Dat was de PAS-regeling uit 2015, waarmee in 2019 de stikstofcrisis begon. Daarop volgde geen oplossing, maar wel veel gratis scoren bij de boeren. ‘Niemand ontkent dat de boeren hard werken! Maar hun stikstofuitstoot moet omlaag. Waarderingsdispensers in stallen helpen niet. Radicaal de veeteelt aanpakken wel.’ Dit filmpje is uit 2019, maar nog perfect up-to-date.
Afgelopen met koeienromantiek
Maarre, koeien in de wei, dat is toch LEUK? Dat hoort bij Nederland! Leer alles over koeienromantiek. ‘Als je kijkt naar koeien in de wei, kijk je naar een industrieterrein. Een tapijt van industrieel monogras, waar we een derde van Nederland aan opofferen. En dat allemaal voor doorgefokte melkmachines die we jaarlijks van hun kinderen beroven.’
Vogelgriep
De vogelgriep en onze reactie daarop laat schrijnend zien hoe we in Nederland omgaan met dierenwelzijn, natuur en het risico op pandemieën. Hoe alles opzij moet voor grootschalige veeteelt.
Afgelopen met de Rabobank
De Rabobank speelde een belangrijke en onfrisse rol bij de schaalvergroting in de landbouw en gaat daarmee nog altijd door. Het financiële risico ligt niet bij de bank, maar bij de belastingbetaler.
En wat doet de politiek?
‘We. Zijn. Niks. Opgeschoten.’ Vier jaar na het begin van de stikstofcrisis is er behalve iets langzamer rijden op de snelweg, nog helemaal niets gebeurd om minder stikstof uit te stoten. Kijk hier hoe politici dat voor elkaar krijgen.
De oplossing van BBB
BBB ontkent glashard en dat het slecht gaat met de natuur. ‘Eén zwaluw maakt zomer. Dus pak ‘m en leg ‘m op de barbeque!’ De partij wil meer aandacht voor landbouw in het onderwijs. Nou, daar weet Lubach wel wat op.
Mestcrisis
‘Te veel mest is slecht voor de natuur en voor het drinkwater. En vooral over dat laatste maak ik me zorgen, want daar was ik mijn auto mee.’
Een bloemetje dan maar?
Bij Lubach zijn veel misstanden in de landbouw voorbij gekomen, veel meer dan ik hier weergaf. Bio-industrie, stalbranden, reclame voor vlees… Je vindt ze allemaal op Youtube. Als uitsmijter bij deze avondvullende landbouw-cursus nog even dit.
Ik schrijf naast mijn werk over een duurzaam voedselsysteem, omdat ik geïntrigeerd ben door de samenhang tussen veel milieuproblemen en ons voedselpatroon. En hoe dat maar niet wordt vertaald in krachtig, eenduidig beleid. Op mijn pagina Gezond & duurzaam voedsel staan al mijn artikelen over dit onderwerp.