Op de afdeling Longziekten van het LUMC wordt nog flink gepaft. In een speciale rookruimte laat Anne van der Does namelijk met een speciale opstelling sigarettenrook langs longcellen in kweekbakjes gaan. Daarmee wil ze uitzoeken hoe sigarettenrook die cellen precies aantast. En dan hopelijk daarna of die schade nog te verhelpen is.
Levende imitatie
De gekweekte cellen komen uit patiënten met COPD: chronische bronchitis of longemfyseem, meestal veroorzaakt door roken. Van der Does kweekt de cellen totdat ze een goede, levende imitatie heeft van het oppervlak in je luchtwegen waar sigarettenrook passeert. ‘In dat longepitheel zitten bijvoorbeeld cellen met trilhaartjes en cellen die slijm maken. Belangrijk om vuil uit je longen weg te werken. Soms hoest je om dat proces te helpen.’
Vuilafvoer
Als je een kwartier rook langs de kweekcellen laat gaan, ziet Van der Does een ontstekingsreactie in de cellen. ‘Doen we dat een tijdlang elke dag, dan ontstaan blijvende effecten. De trilhaarcellen functioneren slechter of sterven af, zodat ze vuil niet goed meer afvoeren. Ook cellen die afweermoleculen maken tegen bacteriën, onze eigen antibiotica, functioneren slechter. Wondjes die wij aanbrengen, genezen slechter. Kortom: je wordt vatbaarder voor infecties.’
Hoewel longkanker niet haar specialisme is, weet van der Does dat roken DNA schade veroorzaakt, wat leidt tot het ontstaan van longkanker. ‘Omdat de cellen die schade niet meer kunnen repareren, kunnen de cellen ongeremd gaan delen, en zo een tumor vormen.’
Dit is een onderdeel van mijn artikel Roken en de tabakslobby van vier kanten bekeken, verschenen op de nieuwssite van de Universiteit Leiden. Ook een lobbydeskundige, een psycholoog en een kinderlongarts geven hun visie. ‘Erken dat mensen behoeften hebben en daar iets mee moeten.’